لاپاروسکوپی چیست؟
لاپاراسکوپی (Laparoscopy) از ریشه یونانی λαπάρα با تلفظ lapara به معنی «پهلو، کنار» و σκοπέω با تلفظ skopeo به معنای «دیدن» مشتق شدهاست و یک جراحی است که با استفاده از یک دوربین و برشهای کوچک (معمولاً به اندازه ۰٫۵–۱٫۵ سانتیمتر) در ناحیه شکم یا لگن انجام میشود. لاپاروسکوپی با ایجاد شکافهای کوچک در ناحیه شکم، به تشخیص یا مداخلات درمانی کمک میکند.
به جراحی لاپاروسکوپی، یکی از انواع جراحی با حداقل تهاجم (Minimally Invasive Surgery (MIS)) و همچنین جراحی سوراخ کلید (Keyhole Surgery) هم میگویند و جزو فنون نوین جراحی میباشد. این روش جراحی کم تهاجمی با بهبودی سریعتر و نتایج بهتر برای بیمار همراه است.
در این متد جراحی، از یک لاپاراسکوپ (میله تلسکوپی نازک با یک دوربین در انتهای آن) برای دیدن داخل بدن بیمار – بدون باز کردن کامل آن – استفاده میشود و بهجای ایجاد برش ۶ تا ۱۲ اینچی که در جراحیهای باز شکمی یا لاپاراتومی انجام میگیرد، از دو تا چهار برش کوچک نیم اینچی یا کمتر استفاده میکند (که یکی برای دوربین و سایرین برای تعبیه ابزار جراحی است). این جراحی کم تهاجمی را میتوان «جراحی سوراخ کلید» نیز نامید که به این برشهای کوچک اشاره دارد.
در لاپاروسکوپی تشخیصی، جراح به دنبال مشکلاتی میگردد که آزمایشهای تصویربرداری قادر به شناسایی آنها نبودهاند و ممکن است در طول معاینه، نمونههای بافتی لازم برای بیوپسی از داخل حفره شکمی یا لگنی جمعآوری شود. همچنین طی این عمل جراحی مشکلات جزئی همچون، ضایعات یا انسدادهایی که ممکن است در طول معاینه مشاهده شوند، برطرف میشوند.
کاربردهای لاپاروسکوپی
امروزه بسیاری از جراحیهای رایج را میتوان به روش لاپاروسکوپی انجام داد. اما اینکه آیا بیمار کاندید مناسبی برای جراحی لاپاروسکوپی هستید یا خیر بستگی به پیچیدگی وضعیت جسمانی بیمار دارد. چراکه برخی از شرایط پیچیده ممکن است برای مدیریت نیاز به جراحی باز داشته باشند. با اینحال، جراحی لاپاروسکوپی به دلیل مزایایی چون عفونت کمتر و نتیجهگیری بهتر و تهاجم کمتر نسبت به بدن، نسبت به روش پیشفرض جراحی باز، در فهرست روبهرشدی از عملهای رایج قرار گرفته است. این لیست شامل:
- برداشتن کیست، فیبروم، سنگ و پولیپ
- برداشتن تومورهای کوچک
- بیوپسیها
- بستن لوله و برگشت آن
- برداشتن جنین در حاملگیهای خارج از رحمی
- جراحی اندومتریوز
- جراحی ترمیم واژن و مجرای ادرار
- ارکیوپکسی (جراحی ترمیم بیضه)
- رکتوپکسی (ترمیم افتادگی رکتوم)
- جراحی ترمیم فتق
- عمل ضد رفلاکس مری (فوندوپلیکاسیون)
- جراحی بایپس معده
- کوله سیستکتومی (برداشتن کیسه صفرا) در موارد سنگ کیسه صفرا
- آپاندکتومی (برداشتن آپاندیس) در موارد آپاندیسیت
- کولکتومی (جراحی برداشتن روده)
- رزکسیون شکم پرینه (حذف رکتوم)
- سیستکتومی (برداشتن مثانه)
- پروستاتکتومی (برداشتن پروستات)
- آدرنالکتومی (برداشتن غده فوقکلیوی)
- نفرکتومی (برداشتن کلیه)
- اسپلنکتومی (برداشتن طحال)
- نفرویورترکتومی رادیکال (برای درمان سرطان سلول انتقالی)
- روش ویپل (پانکراتیکودئودنکتومی) در مورد سرطان پانکراس
- گاسترکتومی (برداشتن معده)
- و در نهایت برداشتن کبد
می باشد.
البته این تکنیکهای جراحی کم تهاجمی در بسیاری از نواحی دیگر بدن و در خارج از ناحیه شکم و لگن و به روشی مشابه با لاپاروسکوپی نیز انجام میشوند اما اصطلاحات آن، عناوین دیگری هستند.
بهعنوانمثال، در حفره قفسه سینه، جراح ممکن است از یک توراکوسکوپ برای مشاهده ریههای بیمار – از طریق ایجاد یک برش سوراخ کلید– استفاده کند یا در ناحیه زانو، ممکن است از آرتروسکوپ به همین منوال استفاده کند. در کل اسکوپها در مورد هر قسمت از بدن که به درمان آن پرداخته میشود نامهای متفاوتی به خود میگیرند، ولی همه آنها نسخههای تخصصی و اصلاح شده یک مفهوم هستند.
